Œladami ksišżšt pomorskich
In den Fußstapfen der Pommerschen Herzöge
 
     
 

FRANZBURG

 

Położenie:

Małe miasteczko nad rzeką Blinde Trebel, pomiędzy miastami Stralsund, Barth i Grimmen

Zamek i kościół:

  • 1231 - założenie klasztoru cystersów Neuenkamp przez księcia Wizlawa I von Rügen,
  • 1535 - sekularyzacja klasztoru -> niemal w całości zburzono budynki klasztorne, przebudowa zachowanego ramienia nawy poprzecznej byłego kościoła klasztornego na kaplicę zamkową,
  • 1569 - książę Bogusław XIII po śmierci swojego ojca, księcia Filipa I, przejmuje po nim rządy w Neuenkamp i Barth,
  • 1580 - Bogusław po weselu zawartym z bogatą wdową Klarą von Braunschweig-Lüneburg zleca w Neuenkamp budowę reprezentacyjnego zamku renesansowego-> Na cześć teścia Franza von Braunschweig-Lüneburg zamek nazwano Franzburg,
  • 1587 - ukończenie zamkniętej budowli o trzech kondygnacjach i czterech skrzydłach i dziedzińcu wewnętrznym o wymiarach około 50x40. Do wschodniego skrzydła zamku przylegała kaplica, ze skrzydła zachodniego wznosiła się wieża.
  • do zamku należały liczne budynki gospodarcze chronione przez wały i mury warowne;
  • 1583 - przebudowa zamkowego kościoła na wzór szczecińskiej kaplicy zamkowej; wzdłuż wbudowano dwupiętrowe empory, a także skupienie kolebkowe z wylotami

Założenie miasta:

  • ˇ 1587 - założenie miasta przez Bogusława XIII z założeniem stworzenia konkurencyjnej gospodarki w stosunku do Stralsundu
  • miasto miało zostać zorganizowane na wzór szlacheckiej Republiki Weneckiej (powinni tu mieszkać głównie rzemieślnicy, artyści i szlachta; prowadzenie działaności rolniczej było mieszkańcom surowo zabronione)
  • otwarto manufakturę produkującą wełnę, książę zlecił budowę domów mieszkalnych (początkowo wzdłuż ulicy Alte Heerstraße, a następnie wzdłuż Neustadt)
  • 1605 - Bogusław opuszcza Franzburg; pod rządami swoich następców, Filipa Juliusza i Bogusława XIV rozpoczyna się stopniowy proces upadku młodego miasta
  • 1627 - podpisanie "Kapitulacji Franzburskiej", wojska cesarskie wmaszerowują na Pomorze
  • zniszczenie zamku i zamknięcie manufaktury; liczba mieszkańców zmniejsza się z około 600 (1600) do 70 (1670)
  • dalszy rozwój miejscowości miał miejsce dopiero w XVIII wieku; dzisiaj Franzburg liczy niespełna 2000 mieszkańców

Literatura źródłowa / fotografie:

  • Ewe, Herbert: Das alte Bild der vorpommerschen Städte, Weimar 1996, S.54-58, zdjęcia: s.55,56,57.
  • Handbuch der historischen Städten Deutschlands, Band 12 Mecklenburg/ Pommern, hrsg. von Helge Bei der Wieden und Roderich Schmidt, Stuttgart 1996.
  • Hoffmeister, Kurt: Franzburg. Eine schwierige Stadtgründung durch Bogislaw XIII., Stralsund 1937, zdjęcie s. 15.
  • Hoffmeister, Kurt: Zur Baugeschichte Franzburgs, in: Monatsblätter der Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde, rocznik 50, 1936, s.20-26.
  • ˇ zdjęcia kościoła: www.gutshaeuser.de/schloesser/franzburg, www.vorpommern-infoweb.de/franzburg

Opracowała: Sandra Klaus