Małe miasteczko nad rzeką Blinde Trebel, pomiędzy miastami Stralsund,
Barth i Grimmen
Zamek i kościół:
1231 - założenie klasztoru cystersów Neuenkamp przez księcia Wizlawa
I von Rügen,
1535 - sekularyzacja klasztoru -> niemal w całości zburzono budynki
klasztorne, przebudowa zachowanego ramienia nawy poprzecznej byłego
kościoła klasztornego na kaplicę zamkową,
1569 - książę Bogusław XIII po śmierci swojego ojca, księcia Filipa
I, przejmuje po nim rządy w Neuenkamp i Barth,
1580 - Bogusław po weselu zawartym z bogatą wdową Klarą von Braunschweig-Lüneburg
zleca w Neuenkamp budowę reprezentacyjnego zamku renesansowego->
Na cześć teścia Franza von Braunschweig-Lüneburg zamek nazwano Franzburg,
1587 - ukończenie zamkniętej budowli o trzech kondygnacjach i czterech
skrzydłach i dziedzińcu wewnętrznym o wymiarach około 50x40. Do wschodniego
skrzydła zamku przylegała kaplica, ze skrzydła zachodniego wznosiła
się wieża.
do zamku należały liczne budynki gospodarcze chronione przez wały
i mury warowne;
1583 - przebudowa zamkowego kościoła na wzór szczecińskiej kaplicy
zamkowej; wzdłuż wbudowano dwupiętrowe empory, a także skupienie kolebkowe
z wylotami
Założenie miasta:
ˇ 1587 - założenie miasta przez Bogusława XIII z założeniem stworzenia
konkurencyjnej gospodarki w stosunku do Stralsundu
miasto miało zostać zorganizowane na wzór szlacheckiej Republiki Weneckiej
(powinni tu mieszkać głównie rzemieślnicy, artyści i szlachta; prowadzenie
działaności rolniczej było mieszkańcom surowo zabronione)
otwarto manufakturę produkującą wełnę, książę zlecił budowę domów
mieszkalnych (początkowo wzdłuż ulicy Alte Heerstraße, a następnie wzdłuż
Neustadt)
1605 - Bogusław opuszcza Franzburg; pod rządami swoich następców,
Filipa Juliusza i Bogusława XIV rozpoczyna się stopniowy proces upadku
młodego miasta
1627 - podpisanie "Kapitulacji Franzburskiej", wojska cesarskie
wmaszerowują na Pomorze
zniszczenie zamku i zamknięcie manufaktury; liczba mieszkańców zmniejsza
się z około 600 (1600) do 70 (1670)
dalszy rozwój miejscowości miał miejsce dopiero w XVIII wieku; dzisiaj
Franzburg liczy niespełna 2000 mieszkańców
Literatura źródłowa / fotografie:
Ewe, Herbert: Das alte Bild der vorpommerschen Städte, Weimar 1996,
S.54-58, zdjęcia: s.55,56,57.
Handbuch der historischen Städten Deutschlands, Band 12 Mecklenburg/
Pommern, hrsg. von Helge Bei der Wieden und Roderich Schmidt, Stuttgart
1996.
Hoffmeister, Kurt: Franzburg. Eine schwierige Stadtgründung durch
Bogislaw XIII., Stralsund 1937, zdjęcie s. 15.
Hoffmeister, Kurt: Zur Baugeschichte Franzburgs, in: Monatsblätter
der Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde, rocznik
50, 1936, s.20-26.