ZAMEK LUDWIGSBURG

rys. 1: Ernest Ludwik

Historia:

• dzisiejsza miejscowość Ludwigsburg została wymieniona po raz pierwszy w dokumencie potwierdzającym ufundowanie klasztoru Eldena w roku 1207 jako Darsim
• Darsim znajdowała się niemal 300 lat w posiadaniu klasztoru
• w roku 1535 w drodze reformacji klasztorne posiadłości ziemskie uległy konfiskacie i zostały przekazane przez księcia Filipa I urzędowi książęcemu w Eldenie. (Darsim została książęcą własnością zakonną)
• 1569 - Ernest Ludwik, syn Filipa I, obejmuje rządy w księstwie Wolgast
• 1577 - małżeństwo Ernesta Ludwika von Pommern-Wolgast z Sophie Hedwig, córką księcia Juliusza von Braunschweig-Wolfenbüttel
• 9 lat później podarowuje jej "wieś Dersim i całą okolicę"1, do tego 1000 guldenów na budowę zamku i zakup narzędzi rolnych
• 1596 - śmierć Ernesta Ludwika; Sophie Hedwig na cześć zmarłego męża zmienia nazwę miejscowości Darsim na Ludwigsburg
• po jego śmierci otrzymuje przyznane jej w roku 1577 dożywotnio "zamek i urząd Loitz wraz z miastem leżącym przed, z wszystkimi zwierzchnościami i przyległościami"2
• 1615 - Sophie Hedwig musi oddać dobra, które przechodzą w posiadanie jej syna, księcia Filipa Juliusza
• inwentarz z roku 1620 oddaje obraz zamku: budynek dwukondygnacyjny (niewiadomo, kiedy dobudowano trzecią kondygnację), ze sklepieniem na parterze, w którym znajdowały się pomieszczenia gospodarcze, duża sala jadalna, izba parafialna, komnata dla dam oraz komnaty książęce; na piętrze sala do pisania, kwatery junkrów, pokój ochmistrza dworu, kilka sypialni i drewniana sala do tańca; w tym okresie brakuje dachu.
• po śmierci syna Sophie Hedwig otrzymuje prawo dożywotniego przebywania 3 na zamku Ludwigsburg

  rys. 2: Zamek Ludwigsburg. ok. roku 1896 (szkic ołówkiem, Pflugradt)

• księżna Sophie Hedwig umiera w dniu 30.01.1631
• Anna von Croy und Aerschot (1590-1660) zostaję nową właścicielką siedziby Ludwigsburg, którą zapisał jej w 1627 roku jej brat, książę Bogusław XIV
• 1650 - Burchardt Müller von der Lühnen kupuje Ludwigsburg; pomalował belkowe sklepienie; freski w południowym skrzydle drugiego piętra pochodzą przypuszczalnie z okresu urzędowania Burchardta Müllera von der Lühnens4
• następnie na zlecenie rodziny dodano plafon (pomieszczenie 1.03.)
• 1713 - Burchardt Müller von der Lühnens umiera; następcą i nowym właścicielem zostaje jego siostrzeniec baron Wilhelm Burchardt Müller von der Lühnen
• po śmierci Wilhelma Burchardta von der Lühnen posiadłość obejmuje jego syn Wilhelm Ignatius Müller von der Lühnen
• 1742 - nad bramą zamocowany zostaje rodzinny herb barona
• na krótki czas (1747-1776) Ludwigsburg przechodzi na własność radcy stanu i kanclerza Filipa Ernsta von Horn
• 1776 - licytacja; nowym właścicielem zostaje podpułkownik Friedrich Ernst Sebastian von Klinckowström
• rodzina Klinckowström o pierwotnych korzeniach w Stralsundzie otrzymała w drugiej połowie XVII wieku od korony szwedzkiej tytuł szlachecki (Klinckow -> von Klinckowström)
• malowane ręcznie tapety z krajobrazami są przypuszczalnie autorstwa Friedricha Augusta (malarza i przyjaciela Caspara Davida Friedricha i Filipa Ottona Runge), syna Friedricha Ernsta Sebastiana von Klinckowström
• pod koniec XVIII wieku aranżacja przez rodzinę Klinckowström późnobarokowego parku z tzw. osią środkową w formie alei lipowej oraz dodatkowo w parku klasycystycznego okrągłego pawilonu (świątynia Apolla), domku herbacianego i lustrzanego
• dalsze prace renowacyjne i przebudowa wnętrza zamku (nowe drzwi, obudowa schodów oraz nowe drzwi wejściowe)
• 1810 - posiadłość kupuje Johann Philipp Hermann Weißenborn, kupiec z Greifswaldu i jeden z przedstawicieli miasta z własnym parlamentem
• posiadłość pozostaje w ich rękach przez 135

  rys. 3: Zamek Ludwigsburg

• 1860 - dobudowanie dwupiętrowej werandy z odsłoniętymi schodami w stylu nowogotyckim, powiększenie parku o park angielski
• wewnątrz: urządzenie auli na pierwszym piętrze, częściowo nowe drzwi
• 1906-08 - wbudowanie instalacji centralnego ogrzewania i elektrycznej (wcześniej zamek wykorzystywany wyłącznie jako rezydencja letnia)
• 1945 - wygnanie rodziny Weißenborn z posiadłości Ludwigsburg
• zamek pada ofiarą grabieżców
• 1946 - zamek przechodzi na własność gminy
• do pomieszczeń wprowadzają się uchodźcy ze wschodu
• tereny gospodarcze należące do posiadłości zostały rozdzielone wskutek reformy rolnej pośród 64 osób
• 1951 - park otrzymuje status krajobrazu chronionego
• 1953 - renowacja pomieszczeń zamieszkanych przez uchodźców, podczas której zniszczono tapety z XIX wieku i zamalowano freski na sufitach z XVII wieku
• sklepienie na parterze wykorzystywane jako kuchnia zakładowa PGR Helles, aż do ponownego zjednoczenia Niemiec
• 1964 - usunięcie werandy i schodów z powodu złego stanu technicznego; w 1974 rozbiórka świątyni Apolla
• 1984 - uszkodzenia plafonu spowodowane wilgocią
• 1990 - odkrycie na drugim piętrze malowanego sufitu z desek5
• w roku 1992 Richard Weißenborn odkupuje zamek
• od 2001 właścicielem budynku gospodarczego jest stowarzyszenie, które zajmuje się również jego konserwacją
• 1995-97 - remont dachu z niezadowalającym wynikiem

Literatura źródłowa:

• Ludwigsburg-Geschichte, Abhandlung des Erb- und Lehngutes und seiner Umgebung - ein Stück Vorpommern; Hrs. und erarbeitet im Auftrag der AFG "Küstenland" mbH
• Anlagenforschung und Untersuchung seiner potenziellen Rolle in einer Gartenschau "Netzwerk Grün"; Bearbeitung Karen Giese, Dresden 2001 (Magisterarbeit, einzusehen beim Förderverein "Schloss und Gutshofanlage Ludwigsburg e.V.")
• Zur Geschichte von Schloß und Gut Ludwigsburg; Hrsg.: Dirk Schleinert; In: Pommern 3/2000, s. 14-16
• Schlösser, Herrenhäuser und Kirchen in Mecklenburg-Vorpommern; Dieter Pocher, Hamburg 2001, s. 263
• Schlösser, Gutshäuser und Parks in Mecklenburg-Vorpommern - von Darß bis zum Stettiner Haff; Neidhardt Krauß & Egon Fischer, Rostock 2002, s. 88-89
• Bruno Benthin und Kollektiv: Greifswald und seine Umgebung, Berlin 1968, s. 165-167
• Georg Dehio: Handbuch der deutschen Kunstdenkmäler - Mecklenburg-Vorpommern, München/Berlin 2000, s. 315-316
• Gerd Baier, Horst Ende, Renate Krüger: Die Denkmale des Kreises Greifswald; Leipzig 1973, s. 185-189
• Loissin und seine Umgebung; Hrsg. Staatsarchiv Greifswald und Rat der Gemeinde Loissin, s. 7-8
• Pommern -Wegweiser durch ein vergessenes Land; Johannes Hinz; Mannheim 1988, s. 221-222
• Hellmuth Bethe: Die Kunst am Hofe der pommerschen Herzöge; Berlin 1937 s. 60-63
• Denkmalpflegerische Zielstellung - Schloss Ludwigsburg; Abschlussarbeit für das Aufbaustudium Denkmalpflege der Otto-Friedrich-Universität Bamberg und der Fachhochschule Coburg; Verf. M.A. Anne Hartmann, Dipl.-Ing. Britta Jörend, Dipl.-Ing. Andrea Schmitt, 2001 (einzusehen beim Förderverein "Schloss und Gutshofanlage Ludwigsburg e.V.)
• Darstellung der Matrikelkarte von 1697, In: Loissin und seine Umgebung, s. 8
• Grundrisse von Schloss und Torhaus, In: Die Denkmale des Kreises Greifswald, s. 186-188
• Schwedische Matrikelkarte von 1764, Preußische Urmesstischblatt von 1847, Messtischblatt von 1925, Gedächtniszeichnung von 1947, In: Anlagenforschung und Untersuchung seiner potenziellen Rolle in einer Gartenschau "Netzwerk Grün"
• Weitere Bilder (in der 2. E-mail enthalten) werden vom Förderverein "Schloss und Gutshofanlage Ludwigsburg e.V." zur Verfügung gestellt

1 Dirk Schlienert: Zur frühen Geschichte von Schloss und Gut Ludwigsburg, s. 14
2 Siehe 1
3 Anne Hartmann, Britta Jörend, Andrea Schmitt: Denkmalpflegerische Zielstellung - Schloss Ludwigsburg
4 Siehe 3
5 Siehe 4

Bearbeiterin: Ingrid Kwasniak