ZAMEK W BYTOWIE

W XII wieku ziemia bytowska wchodziła w skład odrębnego księstwa sławieńsko-słupskiego. W początkach XIII wieku wschodnia część księstwa wraz z ziemią bytowską przeszła pod zwierzchnictwo książąt władających Pomorzem Gdańskim.

Okres osłabienia Polski w początkach XIV wieku wykorzystali margrabiowie brandenburscy, którzy w latach 1307-08 zajęli ziemie całego księstwa sławieńsko-słupskiego. Ekspansję Brandenburczyków na Pomorze Gdańskie powstrzymali wezwani na pomoc Krzyżacy, którzy jednak sami zajęli Gdańsk oraz inne miasta pomorskie. W 1317 roku margrabia Waldemar odstąpił zdobyte ziemie dawnego księstwa sławieńsko-słupskiego książętom wołogoskim. W 1321 roku książę wołogoski Warcisław IV nadał ziemię bytowską swojemu marszałkowi nadwornemu Henningowi Behrowi. Jesienią 1329 r. Krzyżacy wykupili z rąk synów zmarłego marszałka Henninga Behra ziemię bytowską wraz z istniejącym tu grodem.

Znaczenie włączonego do komturii słupskiej Bytowa wzrosło po 1342 roku, kiedy to książęta przy pomocy rycerstwa i mieszczan spłacili zaciągnięty w 1329 roku dług. Krzyżacy zmuszeni opuścić Słupsk, przenieśli swą siedzibę do zakupionego wcześniej Bytowa. W latach 1342-1355 w Bytowie rezydował komtur, później ziemią bytowską zarządzali jednak niżsi rangą urzędnicy zakonni. W okresie narastania konfliktu z Polską Krzyżacy rozpoczęli budowę warownego zamku. Główne roboty budowlane wykonano w latach 1398-1405. Budowa zamku przypadła na kadencję prokuratora bytowskiego Jakuba von Reinacha i wielkiego mistrza Konrada von Jungingena.

Po bitwie pod Grunwaldem zamek Bytowski przeszedł w ręce księcia słupskiego Bogusława VIII, jednak w rok później - na mocy postanowień pokoju toruńskiego - powrócił we władanie Krzyżaków. W czasie wojny trzynastoletniej (1454-66) Bytów dostał się w ręce króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka. Ten w zamian za pomoc w walce z Krzyżakami nadał dożywotnio ziemię bytowską księciu pomorskiemu Erykowi II (dokument z 2 grudnia 1454 r.)

Z wyjątkiem lat 1460-66 ziemia bytowska pozostawała w rękach Gryfitów do bezpotomnej śmierci ostatniego męskiego przedstawiciela rodu, Bogusława XIV (1637 r.). Od 1526 roku zamek bytowski zyskał status jednej z rezydencji książąt zachodniopomorskich. Na potrzeby rezydencji został on rozbudowany: około 1560 roku przystąpiono do uporządkowania dziedzińca zamkowego i rozpoczęto budowę Domu Książęcego, a w roku 1570 przystąpiono do wznoszenia, położonej przy zachodnim murze Kancelarii Książęcej. Ostatnią inwestycją książęcą na zamku bytowskim był wybudowany przez Bogusława XIV w 1623 roku Dom Wdów. Wspomniane budowle nadały rezydencji książęcej renesansowy charakter.

Po śmierci Bogusława XIV powiaty bytowski i lęborski zostały włączone do Korony, a władzę w imieniu króla polskiego sprawowali w tym czasie starostowie Stanisław Koniecpolski i Jakub Wejher. W 1657 roku na mocy traktatów welawsko-bydgoskich bytów i lębor przeszły we władanie elektora brandenburskiego Fryderyka Wilhelma I.

W marcu 1945 roku ziemia bytowska po blisko 300 latach brandenburskiego, pruskiego i niemieckiego panowania wróciła do Polski. Pod koniec lat 60-tych przystąpiono do odbudowy zamku bytowskiego. W połowie 1974 roku zakończono prace remontowe w skrzydle wschodnim, w 1980 roku oddano do użytku skrzydło południowe, w 1983 roku zakończono remont Wieży Prochowej a pod koniec 1991 roku oddano Dom Zakonny i Basztę Młyńską