Na terenie Pomorza Zachodniego, w okresie do XII do XIV wieku, powstały
cztery męskie klasztory cysterskie: w Kołbaczu, Bukowie Morskim, Bierzwniku
i Mironicach oraz siedem konwentów żeńskich: w Szczecinie, Marianowie,
Koszalinie, Wolinie, Cedyni, Reczu i Pełczycach. Opactwo w Kołbaczu zostało
założone w 1173 r., a jego fundatorem był kasztelan szczeciński Warcisław
Świętoborzyc, który sprowadził zakonników z duńskiego Esrom.
W dokumencie fundacyjnym Warcisława, potwierdzonym później przez Bogusława
I, jako zalązek Kołbacza wymienia się sam Kołbacz oraz Rekowo, Reptowo,
Strugę, Sosnówko i Dąbie. Opactwo w Kołbaczu miało być nie tylko ośrodkiem
wiary chrześcijańskiej, ale także postępowej wiedzy rolniczej, z której
- mający opinię wspaniałych gospodarzy - słynęli cystersi.
Do dziś w Kołbaczu wznosi się monumentalny kościół oraz pozostałości
dawnych zabudowań klasztornych: skrzydło konwersów i Dom Opata. W pobliżu
stoi też gotycka stodoła i baszta obronna.
wnętrze spichlerza
W XVII w. kompleks nawowy kościoła przebudowany został na spichlerz (zdjęcie
u góry z prawej strony). Funkcją liturgiczną pełni natomiast transept
kościoła. Obecnie obiekt ten jest jednym z najważniejszych pomników architektury
XII wieku w strefie nadbałtyckiej. Jest szczególnym przykładem wprowadzanych
stopniowo nowinek stylistycznych i technicznych, będąc według historyków
sztuki i architektury, typowym obiektem, w którym widoczne jest przechodzenie
od romanizmu do gotyku.