wróć do poprzedniej strony
Renesansowa przebudowa za czasów panowania Jana Fryderyka (2. poł. XVI w.)
Renesansowy kompleks zamku książęcego w Szczecinie powstał w trakcie podjętej z wielkim rozmachem przebudowy, która miała miejsce w latach 70. i 80. XVI w. za panowania księcia Jana Fryderyka. Zburzono wówczas część istniejących budynków: „Kamienny Dom” oraz średniowieczny kościół św. Ottona I, w latach 1575–1577, na ich miejscu wzniesiono nowe skrzydło północne zamku, mieszczące apartamenty księcia i księżnej oraz nowy kościół zamkowy z Wieżą Dzwonów. Następnie nowe skrzydło połączono z istniejącymi już budynkami z czasów Bogusława X i Barnima XI, które stały się teraz wschodnim i południowym skrzydłem nowego założenia zamkowego. W latach 80. XVI w. wzniesiono skrzydło zachodnie (z wieżą mieszczącą klatkę schodową), zamykając w ten sposób obszerny czworoboczny dziedziniec. Paradny wjazd do zamku prowadził od południa, dzisiejszą ulicą Grodzką i dekorowany był płytą erekcyjną, z datą 1576, herbem książęcym i tytulaturą Jana Fryderyka (niezachowany). Całość zamkowego założenia wznieśli mistrzowie włoscy, według planów architekta Wilhelma Zachariasza. Trójkondygnacyjne skrzydła zamkowe ujednolicono, nadając im cechy stylowe włoskiego renesansu. Gładkie ściany o rytmicznie umieszczonych otworach, zwieńczone zostały attyką, złożoną z wolut i szyszek, kryjącą płaskie dachy, częściowo wykorzystywane jako tarasy. Attyka, obramienia okien i dekoracyjne portale wykonane zostały z piaskowca (sprowadzanego z Pirny w Saksonii) o jasnej barwie kontrastującej z ciemniejszym tynkiem ścian. Czworoboczny dziedziniec opasały arkadowe podcienia. Mieszkalne pomieszczenia skrzydła północnego otrzymały sklepienia wsparte na biegnących środkiem ośmiobocznych filarach. Na piętra prowadziła wewnętrzna dwubiegowa obszerna klatka schodowa, ulokowana w połowie skrzydła, pierwsza tego typu na Pomorzu. Mieszcząca się obok sklepiona sień przejazdowa oddzielała część mieszkalną od nowego kościoła św. Ottona. Jedynie powstałe wcześniej i wyższe od pozostałych skrzydło południowe (dawny „Duży Dom”), cechowała stylowa odrębność, na którą składały się późnogotyckie maswerkowe szczyty elewacji oraz wspaniałe wnętrza z sieciowymi sklepieniami i belkowymi stropami.
Nowy kościół św. Ottona, od zewnątrz wtopiony w bryłę zamku i akcentowany jedynie wyniosłą Wieżą Dzwonów, otrzymał kształt obszernej sali, sklepionej kolebą z lunetami i opasanej dwoma kondygnacjami empor. Ściany, empory i sklepienie pokryte były prawdopodobnie barwnymi malowidłami, o których jednak nic bliższego nie wiadomo. Stosownie do swojej rangi, nowy kościół zamkowy miał artystyczny wystrój i bogate wyposażenie, na które składały się zarówno specjalnie wykonane dla niego dzieła: okazały skrzydłowy ołtarz z malowidłami Jana Baptysty Periniego, zdobiona malowidłami ambona, wykuta w piaskowcu chrzcielnica oraz organy, jak i cenne obiekty przeniesione ze starego kościoła św. Ottona. Także średniowieczna krypta grzebalna dawnej świątyni została połączona z nowym kościołem zamkowym i nadal była miejsce książęcych pochówków.
Zamek Szczeciński stał się w ten sposób monumentalną renesansową rezydencją książęcą, najbardziej okazałą spośród siedzib Gryfitów w całym Księstwie Pomorskim.
