Nowa monografia Zamku już dostępna

Karty z dziejów zamku książęcego w Szczecinie

Nowa monografia Zamku już jest dostępna! Można ją nabyć w zamkowym sklepie internetowym  – ZOBACZ

„Karty z dziejów zamku książęcego w Szczecinie” to obszerna, zaplanowana na dwa tomy monografia. Właśnie ukazał się pierwszy tom, poświęcony architekturze zamku. Ciekawą historię budowy i późniejszych przeobrażeń jednego z najważniejszych zabytków regionu uzupełnia niezwykle interesujący materiał ilustracyjny, w tym tak unikatowe archiwalia, jak publikowane po raz pierwszy tłumaczenia XVI-wiecznych dokumentów księcia Jana Fryderyka. W tle – obraz miasta minionych wieków.

Na łamach publikacji prezentujemy najnowsze wyniki badań z zakresu archeologii i architektury obiektu  w czasach książęcych, szwedzkich, brandenbursko-pruskich oraz powojennych, a także konserwacji zabytków, które przetrwały na terenie zamku do naszych czasów – pisze we wstępie Barbara Igielska, dyrektor Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie.  To właśnie Zamek jest pomysłodawcą i wydawcą monografii. – Warto nadmienić, że po raz pierwszy publikujemy w formie transkrypcji i przekładu materiały źródłowe z 1576 roku, dotyczące przebudowy szczecińskiej rezydencji książęcej w czasach Jana Fryderyka. Zgodnie z wybraną konwencją poprzez tematykę podjętą przez autorów poszczególnych artykułów przybliżamy  niezwykle zawiłą historię dawnej siedziby Gryfitów na Wzgórzu Zamkowym, zarówno tę znaną, jak i tę nie do końca zbadaną…

Tom I pod redakcją: Barbary Igielskiej, Janiny Kochanowskiej, Kacpra Pencarskiego, Jolanty Rybkiewicz i Renaty Zdero zawiera artykuły ośmiu autorów – badaczy ze szczecińskiego środowiska naukowego, bogato ilustrowane materiałami ze zbiorów polskich, niemieckich i szwedzkich.

Prologiem tomu są dzieje osadnictwa na Wzgórzu Zamkowym w epoce wczesnego i pełnego średniowiecza (Marek Dworaczyk, Historia i wyniki badań archeologicznych na Wzgórzu Zamkowym w Szczecinie). Trzy następne artykuły prezentują koleje wznoszenia i przebudowy kompleksu zamkowego jako siedziby Gryfitów – od Kamiennego Domu Barnima III, przez Duży Dom Bogusława X i Barnima XI, po renesansową przebudowę za Jana Fryderyka i skrzydło muzealne Filipa II i Franciszka I (Maria Łopuch i Wojciech Łopuch, Architektura założenia zamkowego w czasach książęcych 1346–1637). W dalszej części omówione zostały losy zamku w czasach szwedzkich, wraz z niezrealizowaną przebudową barokową (Małgorzata Gwiazdowska, Zamek szczeciński rezydencją szwedzkiego gubernatora na Pomorzu) oraz funkcjonowanie i przekształcenia budowli w XIX i XX wieku za panowania Prus, a potem  pod rządami niemieckimi, jej zniszczenie podczas II wojny światowej i dwudziestoletnią odbudowę w polskim Szczecinie (Barbara Ochendowska-Grzelak, Zamek szczeciński obiektem działań budowlanych i konserwatorskich w XIX i XX wieku).

Uzupełnienie historii budowli stanowi katalog zachowanych oryginalnych elementów architektonicznych i rzeźbiarskich zamku oraz sarkofagów książęcych z uwzględnieniem ich konserwacji (Mirosława Koutny-Giedrys, Konserwacja obiektów zabytkowych z książęcego zamku w Szczecinie w latach 1946–2015). Zostały również omówione materiały archiwalne dotyczące zamku (Paweł Gut, Źródła archiwalne do dziejów zamku książąt pomorskich w Szczecinie) orazpublikowane po raz pierwszy teksty źródłowe: trzy dokumenty z 1576 roku, odnoszące się do renesansowej przebudowy z czasów Jana Fryderyka (transkrypcja i tłumaczenie Rafał Simiński).

Jak zauważa współautorka historyk sztuki Maria Łopuch, wydawnictwo jest trzecią w polskiej literaturze naukowej, po pracy Henryka Dziurli Szczecin – Zamek, jego dzieje i odbudowa (z 1959 roku) i zbiorowym opracowaniu Zamek książęcy w Szczecinie pod redakcją Janiny Kochanowskiej (1992 rok), propozycją syntetycznego ujęcia historii szczecińskiego zamku. Charakteryzuje je bogata, przemyślana i logicznie skonstruowana zawartość merytoryczna, a także świetnie dobrany, znakomity jakościowo materiał ilustracyjny, po części prezentowany po raz pierwszy. Za szczególny walor monografii uznać należy publikację podstawowych dla losów szczecińskiego zamku materiałów źródłowych. Na podkreślenie zasługuje też powściągliwa, a zarazem wysmakowana szata graficzna książki (projekt graficzny Agata Kosmacz, skład, łamanie i obróbka zdjęć Adrian Kościow).

Nowa monografia książęcego zamku jest pozycją cenną i niezwykle potrzebną – sumuje dotychczasową wiedzę na temat tej historycznej budowli, pokazując równocześnie rozległe perspektywy dalszych badań. Oczekiwać można, że równie interesujący materiał przyniesie, planowany przez Zamek na ten rok, drugi tom wydawnictwa.

Pierwszy tom datowany jest na 2020 rok, jednak ze względu na pandemię jego prezentacja i promocja odbywa się dopiero teraz.

Publikacja dostępna jest wyłącznie w Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie. Nabyć ją można w kasach Zamku oraz poprzez zamkowy sklep internetowy (zamek.szczecin.pl w zakładce sklep). Cena 95 zł.

Karty z dziejów zamku książęcego w Szczecinie, t. I, pod red. Barbary Igielskiej, Janiny Kochanowskiej, Kacpra Pencarskiego, Jolanty Rybkiewicz, Renaty Zdero, Szczecin 2020

ISBN 978-83-60816-75-2