Portret Fryderyka Wilhelma Hohenzollerna
Eksponat prezentowany w ramach galerii online – Galerii z Gryfem
Miedzioryt, papier żeberkowy – twórca nieznany, 1684 rok.
Rycina ukazała się w dziele Christopha Hartknocha Alt und Neues Preussen: oder Preussischer Historien zwey Thailen […], wydanego we Franckfurcie am Main i Lipsku w 1684.
Obiekt zakupiony został do zbiorów Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie w 2014 roku.
Kompozycja ryciny wykonana według formuły całopostaciowego dworskiego portretu reprezentacyjnego władcy, przedstawia elektora w pałacowym wnętrzu, obok stolika z insygniami władzy: mitrą książęcą, berłem i jabłkiem. Elektor ubrany jest w zbroję płytową przewiązaną szerokim pasem i płaszcz obszyty futrem gronostajowym. U boku ma miecz przywieszony na pendentywach. W prawej wyciągniętej dłoni trzyma hełm ozdobiony pękiem strusich piór, w lewej, opierając o biodro, trzyma regiment, symbol zwierzchnika sił zbrojnych. Twarz o wyrazistych oczach z orlim nosem i cienkimi wąsami okala długa ufryzowana z pukle peruka zwana alla longa. W prawym górnym rogu kompozycji umieszczony jest wielki herb margrabiów brandenburskich podtrzymywany przez “dzikich mężów”.
Fryderyk Wilhelm Hohenzollern, zwany Wielkim Elektorem stworzył podstawy państwa pruskiego, przekształcając Brandenburgię i Prusy Książęce w scentralizowany kraj. Władzę objął w kraju wyniszczonym wojną trzydziestoletnią. Jego celem było wprowadzenie absolutyzmu i budowa potęgi państwa, jego administracji, gospodarki i handlu. W 1648 roku na mocy pokoju westfalskiego uzyskał Pomorze Tylne ze Stargardem i Kołobrzegiem. W czasie II wojny północnej, podczas najazdu szwedzkiego na Polskę (1655-1660), wystąpił jako sojusznik Karola X Gustawa, zrywając związki lenne z Polską.
W porozumieniu z Krystyną Wazówną, królową Szwecji urządził 25 maja 1654 roku (siedemnaście lat po śmierci) pogrzeb ostatniego Gryfity Bogusława XIV.
W liście z 15 kwietnia 1654 roku pisał:
„Co się tyczy na koniec [pogrzebu] tarczy [herbowej] i wrzucenia jej do grobu, oznajmia się: uważamy w tej sprawie, iż skoro gryf, tak przez Jej Królewską Wysokość w Szwecji, jak i przez nas do [naszego] herbu ma być włączony, dlatego zniszczenie go nie może mieć miejsca, lecz mniemamy, że będzie wystarczające, gdy ceremonie tylko ze skruszeniem książęcej pieczęci dokonane będą, a jeżeli nie będzie dostępna, można ostatecznie jakąś wykonać w srebrze”.
Insygnia władzy, po ceremonii pogrzebowej w ramach sukcesji po książętach pomorskich zostały podzielone. Regalia Księstwa Wołogoskiego trafiły na dwór elektora brandenburskiego, Księstwa Szczecińskiego na dwór królowej Szwecji. W ten symboliczny sposób zakończyła się epoka rządów Gryfitów na Pomorzu.
Zobacz galerię zdjęć
Miejsce
Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie
