Alten Stettin
Eksponat prezentowany w ramach galerii online – Galerii z Gryfem
Georg Braun, Fans Hogenberg
Kolonia, ok. 1600 rok.
Rycina była zamieszczona w czwartym tomie dzieła “Civitates orbis terrarum” wydawanego w Kolonii w latach 1572-1618.
Miedzioryt ręcznie kolorowany na papierze żeberkowym w zbiorach Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie od 2010 roku.
Prezentowana panorama jest jednym z najbardziej efektownych widoków ukazujących Szczecin z lotu ptaka od strony zachodniej. Jest też pierwszym tak plastycznym obrazem miasta, przedstawiającym cały układ planistyczny Szczecina wraz z przylegającą doń okolicą. Naniesiona w obrębie murów siatka ulic i nieregularne kształty kwartałów świadczą o wykrystalizowaniu się jego zabudowy z kilku połączonych, funkcjonujących wcześniej autonomicznie osiedli. Przedstawiona na rycinie zabudowa jest jednolita pod względem wysokości budynków; są to na ogół piętrowe, z rzadka dwupiętrowe kamienice zorientowane szczytem do ulicy, tworzące zwarte pierzeje. Odbitka kolorowana ręcznie w epoce, zawiera dodatkowo cenne informacje o miejscu usytuowania domów murowanych, pokrytych dachami ceramicznymi, pomalowanymi barwą błękitną. Pozostałe z nich, kryte strzechą, pomalowano na kolor brązowy. Na sztychu widoczne są również w obrębie miasta wolnostojące studnie i pręgież przy Rynku Rybnym. Pośród tej ujednoliconej zabudowy wyraźnie dominują obiekty mające inne proporcje niż w rzeczywistości: zamek, będący ośrodkiem władzy książęcej, ratusz będący ośrodkiem władzy miejskiej oraz kościoły: Mariacki, św. Mikołaja, św. Jakuba, św. Jana świadczące o zamożności miasta. Miasto otacza średniowieczny system murów obronnych z czterema bramami: Panieńską, Młyńską, Passawską i Św. Ducha. W ciągu murów znajduje się dodatkowo sześć baszt i osiemnaście czatowni zaś od strony Odry siedem furt i dwa przejścia. Obronność tych obwarowań podnosi dodatkowo wypełniona wodą fosa i system wałów ziemnych. Widok miasta dopełnia bogaty obraz portu tętniącego życiem wraz z unoszącymi się na wodach Odry żaglowcami. Na uwagę zasługuje kontrast w przedstawieniu sztafażu w obrębie miasta i portu. Ulice Szczecina są niemal wymarłe, przemykają po nich tylko gdzieniegdzie pojedynczy przechodnie zaś ożywiony ruch na Odrze i wytężona praca na terenie portu świadczą o tym, iż właśnie tam koncentrowało się życie miasta.
Na rycinie zaznaczono również okolice znajdujące się poza murami miasta z kościołami św. św. Piotra i Pawła, św. Katarzyny należący do cysterek (od reformacji używany jako magazyn) i św. Jerzego wraz ze szpitalem oraz ogrody, pola uprawne i tereny do ćwiczeń wojskowych. Ilość zarejestrowanych informacji o okolicach leżących w oddaleniu od miasta, zwielokrotniono dzięki zastosowaniu efektu wklęsłej soczewki. Dzięki temu zabiegowi uchwycono zabudowę Dolnego i Górnego Wiku, a także osiedli podmiejskich ciągnących się wzdłuż Odry. Poszczególne plany informują również o zagospodarowaniu wysp doliny Odry, zwłaszcza Łasztowni, Wyspy Grodzkiej i Kępy Parnickiej. W oddali na rozległym horyzoncie zaznaczono schematycznie szereg miejscowości leżących w pobliżu Szczecina, począwszy od Stargardu, poprzez Lubczynę, Poczernin, Dąbie, Klęskowo, Podjuchy, Chlebowo, Gryfino aż po Gartz nad Odrą. W tle urozmaicenie krajobrazu podkreślają pofałdowane i zalesione wzgórza Puszczy Bukowej.
Zobacz galerię zdjęć
Miejsce
