Widok Stralsundu

Widok Stralsundu od strony południowej

Eksponat prezentowany w ramach galerii online – Galerii z Gryfem

Drzeworyt na papierze czerpanym przedstawiający Stralsund, powstał na przełomie lat 1548 / 1549. Jego autorem jest Hans Rudolph Manuel Deutsch. Rycina pochodzi z dzieła Sebastiana Münstera Cosmographei oder beschreibung aller Laender (Bazylea, 1592 r.) – Kosmografii, którą można nazwać „Wikipedią”szesnastowiecznej Europy. Stralsund od X wieku należał do książąt rugijskich. Książę Wisław I w 1234 r. nadał osadzie prawa miejskie na wzór lubecki. Po śmierci ostatniego księcia rugijskiego Wisława III w 1325 r., miasto znalazło się we władaniu dynastów pomorskich (Księstwa Wołogoskiego).

Widok Stralsundu został opublikowany przez Münstera błędnie jako przedstawienie Szczecina. Pomyłka w opisie spowodowana była opóźnieniem w dostarczeniu materiałów (klocków drzeworytniczych do sporządzenia odbitek) z Pomorza do wydawnictwa w szwajcarskiej Bazylei. Przekłamanie w tytule wzięło się przypuszczalnie z tego, że wydawca zamawiał dwa widoki: Szczecina i Stralsundu, a dostał tylko jeden i nie był to widok stolicy Pomorza. O błędnym opisaniu widoku mówi tytuł w tłumaczeniu brzmiący: Wierny portret wspaniałego i szeroko znanego miasta Szczecina na Pomorzu.

Zobacz galerię zdjęć

Widok ma formę panoramy ujętej od strony lądu w kierunku średniowiecznej zabudowy. Zabudowę tę, położoną na wyspie połączonej z lądem kilku groblami, otaczają obwarowania miejskie. Jedna z grobli widoczna jest na pierwszym planie. Nad zwartą zabudową mieszkalną górują wieże kościołów i klasztorów oraz attyka ratusza. Są to, patrząc od lewej strony: klasztor franciszkanów, kościół św. Jakuba, kościół św. Mikołaja, ratusz, kościół Mariacki, klasztor dominikanów. W murach miejskich po lewej stronie widoczne są furty prowadzące do portu, na narożu okrągła basteja, a po prawej stronie baszty i czatownie. Na wodach zatoki Strelasund kołyszą się dwa statki handlowe.Pięknym motywem zdobiącym niebo nad panoramą miasta jest wielki herb Księstwa Pomorskiego złożony z dziewięciu herbów ziem pomorskich i dziesiątego herbu oznaczającego książęcą władzę sądowniczą. Herb ozdobiony jest labrami i hełmem z pióropuszem ze strusich piór. Herb otacza wieniec z płodów rolnych. Poniżej na wstędze podwiązany do niego jest herb miejski Stralsundu.

Stralsund w XIV w. stał się drugim po Lubece największym miastem na południowym wybrzeżu Bałtyku i należał do największych i najbogatszych portów północnej Europy w ramach związku hanzeatyckiego. Miasto mogło bić własną monetę i stało się niezależną republiką kupiecką. W 1370 r. pomiędzy Danią a Hanzą dochodziło do licznych starć zbrojnych o kontrolę nad cieśninami duńskimi i pobór ceł, zakończonych podpisaniem pokoju w Stralsundzie. Dzięki temu statki kupieckie mogły swobodnie przepływać od Lubeki aż do Tallina, a w przeciwną stronę docierać nawet do Londynu, z którego sprowadzano sukno w zamian za sól, smołę, drewno i śledzie. Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej w 1648 roku Stralsund znajdował się przez 200 lat pod panowaniem Królestwa Szwecji jako część Pomorza Szwedzkiego. W XIX w. stał się miastem pruskim. W Stralsundzie do dziś zachowało się wspaniale odrestaurowane Stare Miasto z licznymi budowlami w stylu północnoniemieckiego gotyku ceglanego (ratusz, kamienice kupieckie i kościoły) wpisane w 2002 roku na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.