Mapa Czech Petrusa Kaeriusa

Mapa Czech Petrusa Kaeriusa – dedykowana Lubinusowi

Eksponat prezentowany w ramach galerii online – Galerii z Gryfem

Mapa Czech, wydana w Amsterdamie w 1642 r., została opracowana przez holenderskiego rytownika i kartografa Petrusa Kaeriusa. Wzorowana jest na wcześniejszej karcie Bohemii, wydawanej przez Abrahama Orteliusa (od 1570 r.) w pierwszym w historii atlasie Theatrum Orbis Terrarum. Jej autorem był Johannes Criginger; on z kolei wydał swoją mapę Czech w Pradze w 1568 r., zaś Ortelius dokonał jej adaptacji atlasowej.

Petrus Kaerius (Pieter van der Keere) miał szerokie powiązania „kartograficzne” – był szwagrem założyciela największej wówczas oficyny wydawniczej w Amsterdamie – Jodocusa Hondiusa Starszego (prowadzonej wraz z synami) oraz bratem przyrodnim Petrusa Bertiusa, znanego autora atlasów kieszonkowych (dla którego Kaerius także rytował mapy). Zajmował się przede wszystkim rytownictwem dla oficyny Hondiusów, jednak jego mapy wydawali także inni, m.in. Visscherowie. Specjalizował się w mapach różnych rozmiarów – od atlasów kieszonkowych po mapy ścienne (jedną z pierwszych znanych map Kaeriusa to wielka mapa ścienna Irlandii z 1592 r.).

Zobacz galerię zdjęć mapy Czech 

Mapa Kaeriusa stanowi autorską przeróbkę wersji Orteliusa, wzbogaconą o widoki Pragi i Hradczan (zamku cesarskiego) oraz o postacie praskich mieszczan. Opracował ją w 1618 r. jako tzw. mapę luźną, tzn. nie przeznaczoną do konkretnego atlasu. I choć już w następnym roku ukazała się nowa mapa tego kraju Pavla Aretina, nad którą także pochylił się Kaerius (w 1620 roku), to jeszcze w 24 lata później opublikował ją znany amsterdamski wydawca Everard Cloppenburg. Wynikało to z jednej strony z atrakcyjności i jakości rytowania Kaeriusa, z drugiej – z konieczności amortyzowania poniesionych na zakup matrycy miedzianej kosztów.

Ważnym elementem, który jest dodatkiem Kaeriusa była dedykacja dla Eilharda Lubinusa, umieszczona w skromnym kartuszu okuciowym nad widokiem Pragi z opartym o niego satyrem. Jest to ewenement – z reguły mapy dedykowano mecenasom prac kartograficznych, których chciano albo uhonorować i podziękować za wsparcie w publikacji mapy, albo miano ich w ten sposób zachęcić do wyłożenia niemałych środków na kolejne prace.

Nie zdarzało się, aby w taki sposób honorowano innych twórców map – była to konkurencja. Z czego zatem wynikało to szczególne potraktowanie Lubinusa przez Kaeriusa? Wiadomo, że uczony z Rostocku był kilkakrotnie w Amsterdamie i rozmawiał z Hondiusem, ustalając kwestie druku mapy (przeznaczonej pierwotnie do atlasu tego wydawcy). Tu zapewne poznał Kaeriusa, a znajomość ta musiała być dużo serdeczniejsza i wykraczała poza ramy zwykłych kontaktów towarzyskich, skoro aż dwie mapy z tego środowiska (bo przecież mapa Azji została wykonana i wydana właśnie przez Hondiusów) zostały mu dedykowane.