Płyta pamiątkowa Barnima III

Płyta pamiątkowa ku czci księcia Barnima III

Eksponat prezentowany w ramach galerii online – Galerii z Gryfem

Płaskorzeźba wykonana w wapieniu muszlowym znajduje się na krużganku przy południowej elewacji Skrzydła Północnego Zamku Książąt Pomorskich. Jej autorem jest prawdopodobnie rzeźbiarz pochodzący ze środkowych lub południowych Niemiec.

Płyta została ufundowana 19 maja 1543 r. przez księcia szczecińskiego Barnima IX (XI) ku czci zmarłego w 1386 r. księcia Barnima III. Pierwotnie znajdowała się w kościele zamkowym św. Ottona w Szczecinie, po jego rozbiórce w 1571 r. przeniesiona została do zamku Oderburg w Grabowie. Po zniszczeniu i rozbiórce tej książęcej rezydencji w 1680 r., umieszczona była na elewacji dawnego kościoła cysterek w Szczecinie, służącego po reformacji jako zbrojownia. Po jego rozbiórce w 1904 r. przeniesiona została do kościoła św. Jakuba. W 1944 r. zdemontowana, znalazła się w podziemiach Zamku Książąt Pomorskich, gdzie uległa znacznym uszkodzeniom, roztrzaskana w wyniku jednego z nalotów bombowych. Po wojnie odnaleziona w ruinach zamku, w latach 1970–1973 została scalona i poddana konserwacji, a następnie umieszczona w obecnym miejscu.

Zobacz galerię zdjęć 

Kompozycja wczesnorenesansowej płyty wpisana została w arkadę o zdwojonym łuku, opartym na pilastrach o cokołach z motywem rozety oraz trzonach i głowicach zdobionych ornamentem roślinnym. W prawej półarkadzie przedstawiono postać rycerza – imaginacyjny portret księcia Barnima III. Ubrany w paradną zbroję płytową, prawą dłoń opiera o tarczę herbową Księstwa Pomorskiego zajmującą pole lewej półarkady, w lewej ręce trzyma miecz. Spod podniesionej zasłony hełmu (zwieńczonego pióropuszem ze strusich piór) wygląda ukazana w lewym półprofilu wąsata twarz księcia.

Warto podkreślić ciekawostkę, że chociaż książę Barnim III żył w XIV w., na płycie został ukazany w paradnej zbroi szesnastowiecznej, zgodnej z modą obowiązującą w czasach, w których powstał wizerunek władcy.

Dziewięciopolowy herb księstwa przedstawiony został w pełnej reprezentacyjnej formie – z klejnotem w formie hełmu turniejowego zwieńczonego mitrą książęcą, pióropuszem z pawich piór i labrami. Dolną część płyty zajmuje wykonany antykwą napis: „BARNIM SEIS NAME DER VIRDT HERZOCK OTTEN/ SO ZV STETI POMERE DER CASVBE VD WEDE HERZOK/EI FER LOBLICHER GOT GLVCKSELIGER FRID VD KRIGS FVRST DER SEI GESLECHT VD HERZOGTV MIT/ FVRSTLICHER MAHEIT ZV DE ALTE FVRSTLICHE/ FREIHEIT WIDERV BRACHT GROS KRIG ZV ED GEFVRT/ LOB VD LAGE FRID AVF SEIN NACHKOME VERERBET DISE/ VD ANDERE KIRCHE GESTIFTET VD ERBAWET SEINER TVGET VD GNAD HALBE MIT DE/ ZVNAME GROS VD GVTIG GENAT IM JARE 1368 VERSTORBE VD ALHI BEGRABEN/ BARNI DER 10 DES ALTEN HERSOG BVGSLAFS SO HAT DISE GEDECHTNIS/ OBGEDACHTE SEINE VETTERL BARNI DEM GVTE VD GROSE IN DISSE CAPELLE/ SETZEN LASSEN 1543 AM 19 MEI”.