Społeczne i kulturowe dzieje ewangelików szczecińskich. 500-lecie reformacji w Szczecinie

FMP-005-23 Interreg VI A
„Społeczne i kulturowe dzieje ewangelików szczecińskich. 500-lecie reformacji w Szczecinie” Kultura i zrównoważona turystyka. Wzmocnienie świadomości odnośnie wspólnej kultury i historii.

FMP-005-23 Interreg VI A
„Soziale und kulturelle Geschichte der Protestanten in Stettin. 500 Jahre der Reformation in Stettin“ Kultur und nachhaltiger Tourismus. Stärkung des Bewusstseins für die gemeinsame Kultur und Geschichte.

Cel szczegółowy: 4.6 „Kultura i zrównoważona turystyka”
Spezifisches Ziel: 4.6 „Kultur und nachhaltiger Tourismus”

Celem projektu była organizacja konferencji popularnonaukowej pt. Społeczne i kulturowe dzieje ewangelików szczecińskich. 500- lecie reformacji w Szczecinie. Po zakończeniu konferencji została wydana publikacja pokonferencyjna zawierająca referaty wygłoszone w trakcie konferencji, w dwóch wersjach językowych (polska i niemiecka).

Celem konferencji było przybliżenie uczestnikom projektu źródeł reformacji w Szczecinie na tle początków Pomorza, dalej historii kościoła ewangelickiego w Szczecinie po współczesność, tak w czasach pomorskich, szwedzkich, pruskich i niemieckich, jak też w polskim Szczecinie od 1945 roku. Szczególny nacisk kładziony był na dorobek kulturowy, tak materialny i duchowy ewangelików szczecińskich. Zainteresowani uczestnicy konferencji oraz czytelnicy publikacji poznali przyczyny społeczne i religijne reformacji w aspekcie powszechnym, ale przede wszystkim regionalnym, szczecińskim i pomorskim, biografię i działalność Paula vom Rode w Szczecinie, rozwój reformacji na Pomorzu i w stolicy księstwa, strukturę kościoła ewangelickiego w mieście, a także duchową – literacką, muzyczną, artystyczną działalność ewangelików szczecińskich poprzez wieki (np. Daniel Cramer, Johannes Micraelius, Carl Loewe). Ukazana została też rola społeczna znanych wiernych kościoła luterańskiego w stolicy Pomorza, np. Hermanna Hakena, który uczynił ze Szczecina metropolię, czy Johannesa Quistorpa – fundatora wielu przedsięwzięć.

Das Ziel war die Durchführung einer populärwissenschaftlichen Konferenz mit dem Titel Soziale und kulturelle Geschichte der Protestanten in Stettin. 500 Jahre der Reformation in Stettin. Im Anschluss an die Konferenz wurde eine zweisprachige Publikation (in Polnisch und Deutsch) erstellt, die die auf der Konferenz gehaltenen Vorträge dokumentiert.

Ziel der Konferenz war es, die Teilnehmer mit den Ursprüngen der Reformation in Stettin im Kontext der Anfänge Pommerns vertraut zu machen. Sie beleuchtete die Geschichte der evangelischen Kirche in Stettin bis zur Gegenwart, einschließlich der pommerschen, schwedischen, preußischen und deutschen Epochen sowie der Zeit im polnischen Stettin seit 1945. Ein besonderer Schwerpunkt lag auf dem kulturellen Erbe der Stettiner Protestanten, sowohl in materieller als auch in geistiger Hinsicht. Die Konferenz und die begleitende Publikation boten den Teilnehmern und Lesern Einblicke in die sozialen und religiösen Ursprünge der Reformation in Stettin und Pommern. Thematisiert wurden unter anderem die Biografie und das Wirken von Paul vom Rode in Stettin, die Entwicklung der Reformation in Pommern und in der Hauptstadt des Herzogtums sowie die Struktur der evangelischen Kirche in der Stadt. Ein weiterer Fokus lag auf dem geistigen Wirken der Stettiner Protestanten in den Bereichen Literatur, Musik und Kunst, illustriert durch Persönlichkeiten wie Daniel Cramer, Johannes Micraelius und Carl Loewe. Auch die soziale Rolle bekannter lutherischer Gläubiger in der pommerschen Hauptstadt wurde hervorgehoben, darunter Hermann Haken, der Stettin zu einer Metropole machte, und Johannes Quistorp, der Förderer vieler Vorhaben.

Rezultatem projektu było wzmocnienie świadomości odnośnie wspólnej kultury i historii poprzez organizację popularnonaukowej konferencji transgranicznej.

Das Ergebnis des Projekts war förderung des bewusstseins für die gemeinsame kultur und geschichte durch die organisation einer grenzüberschreitender populärwissenschaftlicher konferenz.

Liczba uczestników projektu/ Anzahl der Projektteilnehmer:
Polska/Polen (PL): 32
Niemcy/ Deutschland (DE): 21

Dofinansowanie EFRR / EFRE-Zuwendung – 20 564,00 EUR

Konferencja popularno-naukowa – 2 grudnia 2023 r. (sobota)

Populärwissenschaftliche Konferenz – 2. Dezember 2023 (Samstag)

Moderator/ Moderator: dr hab. prof. US Paweł Gut

Program wydarzenia

9.30 Rejestracja uczestników / Anmeldung der Teilnehmer

10.00 Powitanie: / Begrüßung:

Barbara Igielska, Dyrektor Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie/ Direktor des Schlosses der Pommerschen Herzöge in Stettin

Dr. Irmfried Garbe, Przewodniczący Zrzeszenia ds. historii Kościoła Pomorskiego / Vorsitzender der Arbeitsgemeinschaft für pommersche Kirchengeschichte

Ksiądz Biskup Waldemar Pytel – Zwierzchnik Diecezji Wrocławskiej Kościoła Ewangelicko – Augsburskiego w RP/Bischof Waldemar Pytel, Leiter der Diözese Wrocław der Evangelisch-Augsburgischen Kirche in Polen

Pastor Sławomir Sikora, Parafia Ewangelicko-Augsburska Świętej Trójcy w Szczecinie / Evangelisch-Augsburgische Kirchengemeinde Heilige Dreifaltigkeit in Szczecin

Pastor Daria Szkudlińska – Parafia Ewangelicka w Penkun/Evangelische Kirchengemeinde Penkun

10.30 Referaty / Vorträge

1. Dr. Irmfried Garbe, Luter – początek reformacji / Luther – Beginn der Reformation
2. Prof. Dr. Haik Thomas Porada, Sytuacja na Pomorzu XV/XVI wieku / Situation in Pommern im 15./16. Jahrhundert
3. prof. dr hab. Radosław Gaziński, Paul vom Rode i początki reformacji w Szczecinie 1523 rok / Paul vom Rode und die Anfänge der Reformation in Stettin 1523
4. dr hab. Rafał Simiński, Sejm w Trzebiatowie 1534 rok i wprowadzenie reformacji na Pomorzu / Landtag zu Treptow 1534 und die Einführung der Reformation in Pommern

12.30 Dyskusja / Diskussion

13.00 Przerwa kawowa / Kaffeepause

13.30 Referaty /Vorträge

1. dr Michał Gierke, Parafie ewangelickie w Szczecinie do 1945 roku / Evangelische Kirchengemeinden in Stettin bis 1945
2. dr hab. Agnieszka Borysowska, Pedagogium w Szczecinie / Pädagogium in Stettin
3. dr hab. prof. UAM, Małgorzata Grzywacz, Ewangeliccy dobrodzieje w Szczecinie / Evangelische Wohltäter in Stettin
4. Piotr Kupski, Ewangelicki Szczecin po 1945 roku / Evangelisches Stettin nach 1945

15.30 Dyskusja / Diskussion

16.00 Obiad / Mittagessen

17.30 Koncert muzyki dawnej / Konzert der Alten Musik

Angelina Litwinienko – wiolonczela
W programie: suity Johanna Sebastiana Bacha i Georga Philippa Telemanna
Angelina Litwinienko jest laureatką kilkunastu konkursów wiolonczelowych o zasięgu ogólnopolskim m. in. w Bydgoszczy, Gdańsku, Poznaniu, Zielonej Górze, konkursów międzynarodowych w Elblągu i Poznaniu oraz Piła Festival & Academy. W maju tego roku wiolonczelistka została członkinią Polskiej Orkiestry Młodzieżowej LYO (Lutoslawski Youth Orchestra). Artystka wielokrotnie otrzymywała nagrody specjalne za najlepsze wykonanie utworów Jana Sebastiana Bacha.

Angelina Litwinienko – Cello
Im Programm: Suiten von Johann Sebastian Bach und Georg Philipp Telemann
Angelina Litwinienko ist Preisträgerin mehrerer landesweiter Cello-Wettbewerbe in Bydgoszcz, Gdańsk, Poznań, Zielona Góra, internationaler Wettbewerbe in Elbląg und Poznań sowie des Piła Festivals & Academy. Im Mai dieses Jahres wurde die Cellistin Mitglied des Polnischen Jugendorchesters LYO (Lutoslawski Youth Orchestra). Die Künstlerin erhielt bereits mehrfach Sonderpreise für die beste Interpretation der Werke von Johann Sebastian Bach.

FOTORELACJA

PREMIERA PUBLIKACJI POKONFERENCYJNEJ

„Społeczne i kulturowe dzieje ewangelików szczecińskich. 500-lecie reformacji w Szczecinie”

24 października (czwartek), godz. 17.00

Sala Anny Jagiellonki

Dot. projektu FMP-005-23 Interreg VI A
„Społeczne i kulturowe dzieje ewangelików szczecińskich. 500-lecie reformacji w Szczecinie” Kultura i zrównoważona turystyka. Wzmocnienie świadomości odnośnie wspólnej kultury i historii.

W 2023 roku, w 500-lecie początku reformacji w Szczecinie, Zamek Książąt Pomorskich wraz z partnerami zorganizował sesję popularno-naukową poświęconą społecznym i kulturowym aspektom dziejów Kościoła Ewangelickiego w stolicy Pomorza. W trakcie spotkania wygłoszono 8 referatów o genezie reformacji na Pomorzu i w Szczecinie oraz rozwoju Kościoła Ewangelickiego, jego roli kulturowej i społecznej. Ukazano działalność Paula vom Rode, twórcy reformacji szczecińskiej, wprowadzenie kościoła ewangelickiego na Pomorzu w 1534 roku i rolę Jana Bugenhagena. Przedstawiono także sieć parafii ewangelickich w Szczecinie oraz początki Pedagogium Książęcego w Szczecinie i działalność ewangelickich działaczy społecznych XVIII-XIX wieku, w tym Johannesa Quistorpa.

Podczas wydarzenia wygłoszono również wykład poświęcony współczesnej parafii ewangelickiej przy kościele św. Gertrudy na Łasztowni, jej powstaniu w 1945 roku i losom w trudnych latach PRL oraz dzisiejszej działalność parafii na niwie religijnej, społecznej i kulturowej.

Zwieńczeniem sesji popularno-naukowej jest publikacja „Społeczne i kulturowe dzieje ewangelików szczecińskich. 500-lecie reformacji w Szczecinie”, będąca zbiorem wystąpień z grudnia 2023 roku. W książce zamieszczono 8 wykładów badaczy polskich i niemieckich, będących uczestnikami ubiegłorocznej sesji.

PUBLIKACJA W WERSJI ELEKTRONICZNEJ