wróć do poprzedniej strony
Książę Filip I Pobożny (1515–1560)
Syn Jerzego I (wnuk Bogusława X) i Amelii, hrabianki palatynówny reńskiej z rodu Willelsbachów. Młodość spędził na rodzinnym dworze matki w Heidelbergu (mieście stołecznym Palatynatu Reńskiego), pod opieką wuja, elektora palatynatu – Ludwika V Willelsbacha. Objął rządy w 1531 r., jako szesnastolatek, po nagłej śmierci ojca, współrządząc Księstwem Pomorskim z wujem Barnimem IX (XI). Na skutek nacisku Barnima IX(XI), w 1532 r. księstwo podzielono na dwie części zwane Księstwem Wołogoskim i Księstwem Szczecińskim. Powstały dwa osobne dwory – Filipa I w Wołogoszczy (dziś Wolgast w Niemczech) i Barnima IX (XI) w Szczecinie. Podział miał charakter dynastyczny, politycznie Księstwo Pomorskie pozostało całością. Wspólny pozostał herb, sejm, pieniądz, polityka, sprawy kościelne i zarząd niektórych dochodów (np. ceł) oraz zarząd uniwersytetem w Gryfii (dziś Greifswald w Niemczech).
Filip I (podobnie jak jego wuj, Barnim XI) był zwolennikiem protestantyzmu, z którym zetknął się w czasie pobytu w Heidelbergu. Wobec szerzenia się nowej wiary w Księstwie Pomorskim i innych krajach Rzeszy, książęta oficjalnie przeszli na wiarę protestancką, a sejm w Trzebiatowie w 1535 r. zatwierdził przyjęcie luteranizmu jako religii państwowej w Księstwie Pomorskim. Decyzja ta pozwoliła zażegnać niepokoje religijne, a dzięki sekularyzacji klasztorów i fundacji kościelnych, których majątkiem dysponowali teraz książęta, znacznie wzbogaciła książęcy skarb. W 1536 r. Filip I jeszcze silniej związał się z nową wiarą poślubiając Marię saską w rodu Wettynów, córkę elektora Saksonii Jana Stałego. Saksonia była kolebką reformacji – poprzednik Jana Stałego, elektor Fryderyk III Mądry całe swe panowanie popierał i ochraniał Marcina Lutra, a on sam już w 1527 r. uznał luteranizm za religię obowiązującą w swoim księstwie. Toteż ślub księcia Filipa i Marii odbył się na zamku w Torgau (ówczesnej siedzibie elektorów saskich) według nowego protestanckiego obrządku, a udzielił go osobiście Marcin Luter. Pamiątką tych zaślubin jest gobelin zwany Oponą Croya (ok. 1554), przeznaczony do zamku w Wołogoszczy. Prezentuje on dwa połączone rody – pomorskich Gryfitów i saskich Wettynów oraz twórcę protestantyzmu Marcina Lutra i pomorskich propagatorów nowej wiary – Jan Bugenhagena i Filipa Melanchtona.
Książę był hojnym mecenasem – rozbudował i uposażył uniwersytet w Gryfii, był współzałożycielem Pedagogium Szczecińskiego (półwyższej szkoły, która miała być zaczątkiem uniwersytetu w Szczecinie).
Główną siedzibą księcia Filipa I był zamek w Wołogoszczy (nie istnieje), gdzie zmarł. Pochowany w kościele św. Piotra w Wołogoszczy.
Żona Filipa I
Maria saska (1516-1583) z rodu Wettynów, córka elektora Saksonii Jana Stałego i jego drugiej żony Małgorzaty anhalckiej. Ślub w 1536 r. Torgau, według ceremonii protestanckiej (luterańskiej), udzielony przez Marcina Lutra. Maria przeżyła księcia o dwadzieścia trzy lata. Tytułem majątku wdowiego otrzymała wyspy Wolin i Uznam. Od 1574 r. do śmierci rezydowała na zamku w Pudagli (na wyspie Uznam). Zmarła na zamku w Wołogoszczy i została pochowana obok księcia w kościele św. Piotra w Wołogoszczy.
Potomstwo
Filip I i Maria mieli dziesięcioro dzieci (siedmiu synów i trzy córki). Dwaj synowie (Jerzy i Eryk) zmarli jako dzieci, czterej byli panującymi w obu częściach księstwa:
Jan Fryderyk jako książę wołogoski i szczeciński,
Bogusław XIII jako książę wołogoski i szczeciński,
Ernest Ludwik jako książę wołogoski,
Barnim XIII jako książę wołogoski i szczeciński.
Najmłodszy z synów, Kazimierz, zrzekł się panowania (w Księstwie Szczecińskim). Małżeństwa Jana Fryderyka i Barnima XIII były bezpotomne. Kazimierz zmarł bezżennie. Potomstwa doczekali się jedynie Bogusław XIII i Ernest Ludwik, których synowie należeli do ostatniego pokolenia Gryfitów.
