Historia dawnego klasztoru dominikanów w Prenzlau
Bogactwo i ubóstwo
Kiedy w 1250 roku Jan I Askańczyk otrzymał od Pomorzan Marchię Wkrzańską (Uckermark), terytorium to wymagało stworzenia nowych struktur, które skonsolidowałyby panowanie Brandenburczyków. Duchowa i polityczna władza zakonów i klasztorów była pod tym względem nie do przecenienia. Margrabia faworyzował najwidoczniej dominikanów, których jednocześnie osadził w Pasewalku.
Choć dominikanie obiecali mu założenie klasztoru, trwało to aż do 1275 roku, aż pierwsi mnisi przybyli do Prenzlau. Za założyciela i fundatora klasztoru uchodzi – choć fakt ten nie jest potwierdzony dokumentami – Jan II, który po śmierci Jana I panował w Marchii Brandenburskiej wraz ze swoim bratem Ottonem IV.
Konwent był już w 1300 roku jednym z najbogatszych dominikańskich klasztorów w Marchii, choć klasztorowi przydzielony był jedynie dwór gospodarczy w Klinkow jako większy majątek ziemski. Dzięki darowiznom i zapisom testamentalnym mnisi otrzymali jednak liczne domy i kawałki ziemi w Prenzlau, jak również mniejsze majątki oraz wpływy z oprocentowania z pobliskich wsi. O znacznie wyższych dochodach klasztoru świadczy kredyt, jaki mnisi zapewnili miastu jeszcze w 1492 roku. W roku 1519 klasztor ucierpiał wskutek pożaru, co znacznie wpłynęło na jego sytuację gospodarczą. Dwór w Klinkow musiał zostać zastawiony. Czy do mającej miejsce w 1545 roku sekularyzacji wspólnota wyszła z trudności gospodarczych, nie wiadomo.
Oddziaływanie polityczne
Co do tego, że dominikanie z Prenzlau mieli podczas swojej działalności wpływ na życie gospodarcze i polityczne miasta oraz całej Marchii, nie ma wątpliwości. Na podstawie dostępnych dokumentów trudno jednak ocenić, jak mocno byli oni zaangażowani. W 1419 roku klasztor był na przykład miejscem załagodzenia sporu i pojednania pomiędzy Heinrichem von Blankenburg zu Bietikow a jednym z obywateli miasta, oskarżonym o zamordowanie jego brata. Możliwe, że zakon odgrywał w tym przypadku rolę pośrednika.
Nie ma informacji potwierdzającej, że dominikanie brali udział w procesach marchijskich przeciwko uznanym za heretyków waldensom. Akta procesowe z lat 1292 i 1394 są wprawdzie przechowywane w klasztorze, wszystko inne nie jest jednak możliwe do udowodnienia.
W 1544 roku klasztor został na rozkaz Joachima II Hektora wywłaszczony i przekazany do dyspozycji miasta. W roku 1545 ostatni przeor Bartholomäus Merter przekazał siedzibę dominikanów – w której miał zostać utworzony miejski szpital – księciu elektorowi.
Po reformacji
Wykorzystanie budynków poklasztornych było do 1989 roku bardzo różnorodne. Na przestrzeni stuleci mieściły one szpital, miejską mennicę, mieszkania czynszowe, katolicką salą do nabożeństw, a od 1828 roku również przytułek dla ubogich wraz ze szkołą i kuchnią dla biednych, więzieniem oraz szpitalem miejskim. Kościół klasztorny funkcjonował od 1577 roku jako kościół parafialny św. Mikołaja.
Od 1930 roku w klasztorze znajdowało się muzeum regionalne. W 1945 roku część zbiorów została wywieziona i dopiero w 1987 wróciła na miejsce. Po wojnie, w 1957 roku, w pomieszczeniach klasztoru została wznowiona praca muzealna. Od 1989 cały zespół klasztorny zaczęto przekształcać w centrum kultury. Dziś mieści się tam między innymi miejskie muzeum historyczno-kulturowe.
Link do źródła: https://www.klosterland.pl/klasztory/prenzlau_historia
Miejsce
